De schakelpanelen
Om zaken in en uit te kunnen schakelen, komen er twee schakelpanelen en hebben elk een eigen functie.
Zo is er een schakelpaneel voor het rangeer terrein, die buiten alle schakelaars voor wissels en verlichting voor op het emplacement, ook de bediening van de draaischijf en kranen huisvest.
Dan is er ook nog een schakelpaneel bij het station gedeelte, en heeft naast de schakelaars voor de verlichting ook nog regelaars om verschillende groepen te kunnen regelen in lichtsterkte.
Ook is hier de bediening van de Faller Car baan op aangebracht voor het omzetten van de wissels en het in en uit schakelen van enkele stopplaatsen.
Twee verschillende schakelpanelen, elk met een eigen functie.
Hoe het een en het ander is gemaakt en functioneert, gaan we in dit gedeelte uit de doeken doen.
Omdat er grote verschillen in de schakelpanelen zijn, zullen we deze ook apart gaan beschrijven en maken we ook hier gebruik van een keuze menu.
Dit maakt het makkelijker om zaken wat sneller terug te vinden.
Keuze menu:
Opbouw schakelpaneel "Stad".
Opbouw schakelpaneel "Rangeer emplacement".
Aanpassen draaischijfcontroller.
Een extra stuurschakeling.
Aansturing wissels op het rangeer emplacement.
Samenvoegen.
Extra voorzieningen.
Opbouw schakelpaneel "Stad".
In het stads gedeelte van "Elstsstadt", waar ook de dorpen "Oberkellerberg" en "Unterkellerberg" onder vallen, zijn er verschillende groepen van verlichting.
Er zijn ook diverse groepen voor verlichting waarvan de lichtsterkte regelbaar is.
Buiten deze verlichtingsgroepen zijn ook nog zaken zoals het omzetten van de wissels in de Faller Car baan en het in en uitschakelen van stopplaatsen voor de bus.
Het station van "Elststadt" krijgt ook een eigen geluidsmodule waarmee omroepen en station geluiden mee worden gemaakt.
Hoewel het de bedoeling is om dit straks via koploper aan te sturen, is er ook een voorziening om dit handmatig te doen d.m.v. een drukknop.
Al deze zaken worden ondergebracht op het schakelpaneel voor de stad.
Wordt vervolgt...
Keer terug naar menu.
Opbouw schakelpaneel "Rangeer emplacement".
Op het rangeer emplacement, de loc loods en de nog te bouwen haven, zijn er diverse zaken die in en uitgeschakeld of bestuurd moeten worden.
Zo zijn alle wissels en ontkoppelaars op het rangeer gedeelte en het loc depot zowel met koploper als handmatig te zetten.
Daarnaast zijn er schakelaars en knoppen aanwezig om de draaischijf, kranen en verlichting te kunnen bedienen.
Al deze zaken worden ondergebracht op het schakelpaneel bij het rangeer emplacement.
Nu de indeling van het sporen plan rond het rangeer terrein en de loc loods vast liggen, kan er een start worden gemaakt met de schakelkast.
Als eerste wordt het front in de primer gezet voor een goede hechting van de definitieve kleur.
Na het drogen moeten er eerst gaten worden geboord op de plek waar schakelaars, drukknoppen en LED's worden geplaatst.
Voor de schakelaars zijn dit gaten van 6,5mm, voor de drukknoppen 7,5mm en voor de LED's 1,5 mm.
Hiervoor is eerst het railplan met een potlood aangebracht om de plaats van de gaten te bepalen.
Na het boren van de gaten kan het front in de gewenste kleur gespoten worden.
Na het drogen worden de schakelaars, drukknoppen en LED's aangebracht.
De schakelkast wordt geplaatst aan de zijde van het rangeer gedeelte van de baan.
Op deze plek zitten tenslotte de meeste wissels en over het algemeen vinden hier ook de meeste activiteiten plaats.
Daarnaast heb je vanuit deze positie ook nog een goede kijk op het loc depot.
Om nog even bij dit laatste stil te staan, de bediening van de draaischijf heeft een aparte aansturingkast (deze is meegeleverd met de Heljan draaischijf).
Je kunt natuurlijk een groot gat maken in de schakelkast en deze daar doorheen laten steken, maar aangezien er wat extra toeters en bellen aan vast gemaakt zijn (zie "Loc depot, aanpassing aan de draaibrug". …) vraagt dit om een andere oplossing.
Hiervoor wordt de controller voor de draaischijf enigszins aangepast en uitgebreid.
Keer terug naar menu.
Aanpassen draaischijfcontroller.
De controller maken we open door de 4 schroeven aan de onderzijde te verwijderen.
Als we de controller open maken zien we een klein vierkant printplaatje met een paar componenten en de aansluit connectoren.
De printplaat is vastgemaakt aan het front met 5 kleine schroefjes en ook deze worden verwijderd.
Nu kan ook het front worden los genomen.
Na het verwijderen van het front liggen de twee pijltoetsen voor het draaien van de schijf, de "Set" en de "Zero" los in het front.
Alle losse onderdelen bewaren we in een plastic zakje en bergen we op.
Als we de printplaat omdraaien zien we nog meer componenten zitten waaronder een 4 tal drukknopjes.
Indien we de draaischijf via het paneel van de besturingskast willen bedienen, moeten we bij deze drukknoppen kunnen komen of we moeten met aparte drukknoppen de drukknoppen op de printplaat overbruggen.
We kiezen voor de laatste optie, omdat je dan vrij bent met de indeling van het front op het schakelpaneel.
Om te beginnen worden over de contacten van de druktoetsen losse draden gesoldeerd die later aangesloten kunnen worden op andere drukknoppen.
Omdat de draaibrug van de draaischijf is aangepast, zijn er wat extra zaken nodig om ook de toegevoegde functies te kunnen gebruiken.
(voor de aanpassing van de draaibrug zie de rubriek "Loc depot, aanpassing aan de draaibrug")
Om de oprijseinen juist aan te sturen is er informatie van de draaibrug nodig.
Als deze namelijk buiten de positionering staat of de draaibrug gaat draaien, moet het oprijsein "rood" tonen.
Staat de draaibrug in positie, dan is de aansluiting naar een oprijspoor goed en kan het rode licht gedoofd worden en het witte licht worden ontstoken.
Op de controller zitten ook twee LED's, één voor power en één voor de correcte positionering van de draaibrug.
Ook deze LED's worden straks op het bedieningspaneel aangebracht en worden van de controller verwijderd.
Let hierbij goed op de polariteit van de LED.
Op de plaats waar de LED's hebben gezeten, worden draden aangesloten, die later weer verbonden worden met de LED's op het bedieningspaneel.
Omdat de indicatie van de positionering van de draaibrug gebruikt kan worden om te bepalen of het oprijsein rood of wit moet tonen, wordt de hulp van een extra component ingeroepen.
Door in serie met de LED een opto-coupler* te plaatsen, kan het signaal dat deze LED aanstuurt gebruikt worden om een externe schakeling aan te sturen.
Deze schakeling gaat er onder andere voor zorgen dat de oprijseinen op de juiste wijze wordt aangestuurd.
* Een opto-coupler is een onderdeel waarmee doormiddel van een lichtbron informatie kan worden over gedragen.
Hierdoor worden de circuit galvanisch van elkaar gescheiden en bestaat er geen elektrische verbinding meer tussen in- en uitgang.
Keer terug naar menu.
Een extra stuurschakeling
De besturing van de draaischijf werkt op zich prima en daar hoeven we niets aan te veranderen.
Het is juist de uitbreiding op de draaibrug die iets extra's vraagt.
Om de besturing geheel naar wens te maken is er een aanvullende schakeling gemaakt die het volgende gaat regelen:
1. Als de brug uit positie is (dus niet voor een uit of inrijspoor staat) moet het oprijsein "rood" tonen.
2. Als er een drukknop wordt ingedrukt om de draaibrug links of rechtsom te laten draaien, moet het oprijsein "rood" tonen en gaat de brug pas na enkele seconden draaien.
3. Indien de drukknop blijvend wordt ingedrukt om de draaibrug links of rechtsom te laten draaien, moet niet alleen het oprijsein "rood" tonen en gaat de draaibrug pas na enkele seconden draaien, maar de draaibrug blijft draaien totdat de drukknop wordt losgelaten en de eerstvolgende positie wordt bereikt.
4. Tijdens het draaien van de draaibrug moet het oprijsein altijd "rood" tonen.
5. Als de draaibrug zijn positie heeft bereikt, moet het enige seconden duren voordat het oprijsein "wit" toont.
Om bovenstaande zaken goed te kunnen regelen, is er gebruik gemaakt van een slim stukje elektronica.
Hierop worden de drukknoppen voor het draaien van de brug, de stuuruitgang van de opto-coupler (van de positioneringen LED), de draden naar de originele stuurprint voor de draaibrug en het schakelcontact voor het oprijsein aangesloten.
De elektronica die al deze signalen gaat verwerken is voorzien van een programmeerbare processor.
Hierdoor kunnen de functies eenvoudig worden aangepast door het wijzigen van het programma.
Drie relais zorgen voor het aansturen van de bestaande draaischijfbesturingsprint en het aansturen van de decoder die het oprijsein aanstuurt.
De rede waarom dit met relais is gedaan is om de circuits volledig elektrisch van elkaar te gescheiden.
Zo voorkom je onnodige problemen en kun je de zaak weer eenvoudig in de oorspronkelijke toestand terug brengen.
Omdat van deze print er maar één gemaakt hoeft te worden, is deze gebouwd op een stukje montage print.
Dit is een printplaat die al voorzien is van gaatjes, met aan de onderzijde koperen eilandje waarop gesoldeerd kan worden.
Deze zijn in de uitvoering dat alle gaatjes los zijn van elkaar, een drietal of een hele rij die met elkaar reeds verbonden zijn.
Dit is een type waarbij alle gaatjes los zijn van elkaar.
Hiermee heb je veel vrijheden, maar moet je ook veel met elkaar verbinden.
Door de componenten slim te plaatsen, kun je er voor zorgen dat de verbindingen relatief eenvoudig te maken zijn.
Ideaal als een schakeling maar één keer hoeft te worden gemaakt.
De opto-coupler is geplaatst op een los stukje print wat achter de originele controller is geplaatst.
Hier worden alle draadverbindingen die extra aangebracht zijn op de originele controller op aangesloten.
De twee groene aansluitblokjes zijn bedoeld om verbinding naar de nieuwe besturingsprint aan te sluiten.
Daarnaast zijn er ook aansluitingen beschikbaar waar extra drukknoppen op aangesloten kunnen worden, waarmee de draaischijf zoals de originele uitvoering mee bedient kan worden.
De extra's, zoals die op de nieuwe besturingsprint worden geregeld, zijn dan niet te gebruiken.
Dan is het nu zaak om de juiste verbindingen tussen de verschillende printplaatjes te gaan maken, maar voordat het zover is.....
Keer terug naar menu.
Aansturing wissels op het rangeer emplacement.
Voor het aansturen van de wissels op het rangeer emplacement kunnen we gebruik maken van programma koploper of de bediening via de multimuis.
Deze mogelijkheden zijn niet echt ideaal voor het rangeerwerk.
Het exact plaatsen van de muis op een engelsman bijvoorbeeld, komt heel precies en is lastig.
Snel handelen is dus (bijna) niet mogelijk.
Om wissels om te zetten met de multimuis moet je wel alle wisselnummers weten.
Bij een verkeerde keuze kun je wel eens voor verassingen komen te staan (verkeerde wissels zetten bijvoorbeeld).
Er wordt meer gedacht in de richting van het oude bekende "analoge" bedieningspaneel, waar de nodige schakelaars of drukknoppen op zijn gemonteerd.
Door op deze manier de wissels e.d. om te zetten, is het niet nodig dat je de wisselnummer uit je hoofd kent en zijn vergissingen nagenoeg uitgesloten.
Gezien alle wissels e.d. door decoders worden aangestuurd moet je hiervoor dus een oplossing bedenken die werkbaar is tijdens de rangeer werkzaamheden.
Om dit te bereiken, kunt je hiervoor gebruik maken van een extra s88N terugmeldmodule.
Hiermee worden de schakelaars ingelezen en via koploper kan dan de desbetreffende wissel omgezet worden.
Wel moet in het programma koploper voor elke wissel op het rangeer terrein dan een actie worden aangemaakt.
Een andere optie, die je zou kunnen gebruiken, is handmatige wisselstraten.
Je kunt dan een complete wisselstraat inleggen door op een drukknop aan het begin en het einde van de te volgen route in te drukken.
Nadeel bij deze twee methodes is, dat je altijd koploper moet activeren om dit te kunnen doen.
Om dit "probleem" op te lossen, is er gebruik gemaakt van de sinds kort verkrijgbare SWU module van Etecmo.
Hierop kun je schakelaars aansluiten om decoderuitgangen te schakelen.
Deze SWU wordt aangesloten op de XpressNet aansluiting en geeft de informatie door naar de centrale.
Welke soort wisselmodule hier aan hangt of op welk protocol de decoder werkt, is dan niet meer belangrijk.
Dit wordt door de centrale verder geregeld.
Daarnaast heeft deze SWU het voordeel dat er maar liefst 105 wissels mee kunnen worden aangestuurd waarbij de bedrading terug gebracht wordt van 211 draden (2 x 105 schakeldraden en 1 gezamenlijke) naar slechts 22 draden.
Daarnaast blijft het mogelijk dat de wissels e.d. geschakeld kunnen worden door software of andere invoer, zoals bijvoorbeeld een multimuis.
Na de inzet van deze SWU ben je dus in staat om de wissel d.m.v. een schakelaar, multimuis en koploper te bedienen.
Dat is precies wat we zochten om de wissels, en eventueel ook de ontkoppelaars, te kunnen bedienen.
Je hoeft daarvoor dus niet eens koploper te starten of wisselnummers uit je hoofd te leren.
Daarnaast geeft de stand van de schakelaar ook aan hoe de wissel staat.
Keer terug naar menu.
Samenvoegen.
Nu bekend is hoe de besturing van de draaischijf, het aansturing van de wissel e.d. moet gaan gebeuren, kunnen de verschillende delen worden samengevoegd.
Als eerst moeten de printen een plaats krijgen in de besturingskast.
Ten tweede moet de boel aangesloten worden.
De derde stap is dan natuurlijk het testen van het geheel.
De printplaten worden zodanig geplaatst, dat kabels die op het bedieningspaneel moeten worden aangesloten, zo veel mogelijk aan de achterzijde zitten.
Zo is er een aansluiting voor de draaischijf, de XpressNet bus en de aansluiting voor de LED's van de terugmelding van de loc loods sporen.
Na het plaatsen van de originele draaischijf controller, opto-couplers en SWU print, kon begonnen worden met de bedrading naar de schakelaars, drukknoppen en LED's.
De bedrading op de onderplaat is vast gezet met draadklem strips waar de draden eenvoudig in zijn te klikken.
De bedrading op het front paneel zijn gebundeld en bij elkaar gebonden met tie wraps.
Voor elke wissel op het rangeer terrein is er een schakelaar aangebracht.
Ook bij de sporen naar de loc loods zijn op het bedieningspaneel schakelaars aangebracht voor de servo's waarmee de deuren van de lo loodsen kunnen worden geopend of gesloten.
Aangezien ook de servo's door decoders worden aangestuurd, worden ook deze schakelaars op de SWU aangesloten.
Van de extra functies op de draaibrug van de draaischijf wordt het oprijsein door de aanvullende stuurprint geregeld
De verlichting van de draaibrug kan apart met een schakelaar worden geschakeld.
Deze schakelaar wordt aangesloten op de SWU, omdat de verlichting via een decoder wordt aangestuurd.
Nadat ook alle schakelaars voor de wissel op de SWU waren aangesloten, is de werking eerst getest en gecontroleerd of de stand van de schakelaar overeen kwam met de stand van de wissel.
Daar waar dat omgekeerd was is de schakelaar 180 graden gedraaid om het kloppend te maken.
Ook de overige schakelaar zijn getest op het juist functioneren.
Na deze test is ook de aanvullende stuurprint voor de draaischijf geplaatst.
Deze heeft een plekje naast de SWU print gekregen.
Als extra is er ook een gat aan de voorzijde gemaakt, waarop op een eenvoudige manier een multimuis of locmuis kan worden aangesloten.
Deze aansluiting is gerealiseerd met de BusBox van Etecmo.
Omdat zowel de SWU als de BusBox aangesloten wordt op dezelfde XpressNet verbinding, konden deze eenvoudig met elkaar worden doorverbonden door een vrij korte kabel.
De relais contacten van de aanvullende stuurprint worden verbonden met de controller.
De twee drukknoppen voor het draaien van de brug worden ook aangesloten op de aanvullende stuurprint.
Voor de verbinding tussen de controller en de draaischijf zit standaard een RJ45 kabel verbinding.
De afstand tussen draaischijf en controller is groter dan de kabel lang is, dus deze moest verlengd worden.
Dit is gedaan met een RJ45 koppelstuk en een gele standaard RJ45 kabel.
Ook de S88N is aangesloten met een RJ45 kabel, echter deze zijn altijd grijs en hebben dus een afwijkende kleur.
Voor de bezet indicatie op de sporen naar de loc loods, is gebruik gemaakt van de 6 polige RJ12 aansluiting.
Omdat hier echter 7 draden nodig zijn ( 6 x spoormelder en 1 x massa), is de massa draad als losse draad om deze kabel gedaan.
Deze draad is om de ca 50cm vast gezet met een stukje zwarte tape.
Zo is er ook direct onderscheid tussen de kabels (de Xpressbus kabel en de bezetmeldkabel hebben namelijk dezelfde kleur en dezelfde aansluiting).
Na het aansluiten van deze kabels kan de schakelkast op alle functies worden getest.
Er bleken gelukkig geen fouten in te zitten en alles werkte zoals het zou moeten.
Keer terug naar menu.
Extra voorzieningen.
Er moest nog een mogelijkheid bedacht worden, om tijdens automatisch bedrijf in koploper, de goedertreinen uit het reguliere verkeer te kunnen halen.
Er zijn verschillende mogelijkheden overwogen, maar heb er voor gekozen om dit via een schakelaar op het bedieningspaneel te doen EN op het scherm in koploper.
Dit is te realiseren met speciale acties in koploper.
Om duidelijk te maken of deze actie was geactiveerd, is een indicatie op het bedieningspaneel wel zo handig
Deze indicatie moet functioneren ongeacht of deze actie geactiveerd is in koploper of op het bedieningspaneel.
Om de schakelaar op het schakelpaneel te kunnen verwerken in het programma koploper, is deze schakelaar aangesloten op een vrije ingang van een S88 module.
Voor koploper is dit gewoon een bezetmeldpunt en wordt nooit door een trein gestuurd, maar door de schakelaar op het schakelpaneel.
Vervolgens wordt er in koploper een actie aangemaakt die een sein op groen zet indien de bezetmelder niet meldt en rood indien deze wel meldt.
Dit sein is in werkelijkheid een adres van een decoder, en door deze decoder in de schakelkast te plaatsen, kan deze een groen en rode LED aansturen.
Dat er nog meer moet gebeuren om een goederen trein uit het reguliere verkeer te halen mag duidelijk zijn.
Dit hoort echter onder een ander hoofdstuk en zal daar later uitgebreid worden besproken.
Daarnaast moet er nog een mogelijkheid worden gemaakt om de positie van de draaibrug van de draaischijf te kalibreren.
Dat wil zeggen, de draaibrug naar een start positie brengen, zodat de controller weet waar de draaibrug zich bevindt.
Dit is nodig indien de draaibrug verwijderd is geweest voor onderhoud of schoonmaak werkzaamheden.
Als de draaibrug dan weer wordt terug geplaatst is het niet zeker of deze weer in dezelfde positie staat.
Indien de spanning op de controller heeft gestaan tijden het verwijderen van de draaibrug, is ook de elektrische verbinding tussen controller en draaischijf onderbroken geweest en weet de controller niet meer in welke positie de draaibrug staat.
Daarom is het belangrijk om de "Zero" drukknop ook aan te sluiten.
Om te voorkomen dat er "spontaan" op de "Zero" knop wordt gedrukt, is deze aan de achterzijde van het bedieningspaneel geplaatst.
Hier moet je dus doelbewust een afwijkende handeling doen om dit uit te voeren.
De "Zero" functie is een standaard drukknop op de controller en de drukknop aan de achterzijde is gewoon parallel aangesloten op de bestaande drukknop op de controller.
Voor de bediening van de Heljan containerkraan is er voor gekozen om deze los van het bedieningspaneel te plaatsen.
Rest nu alleen nog het aanbrengen van schakelaars voor het schakelen van de verlichting en dergelijke op het rangeer terrein.
Keer terug naar menu.
Wordt vervolgt...
Naar projecten
Onder deze rubriek vind je de bouw en vorderingen van de diverse delen van de baan en is ook te vinden aan de kop van elke pagina.....
Naar baanplan
De vorm van de baan was al bekend, nu nog een plan uitwerken.Een baanplan komt natuurlijk niet zo maar uit de lucht vallen, je .......
